Dołącz do mkm.art.pl
Logowanie
Wyszukiwanie...
Ciekawostki historyczne
"Kahał" makowski był jedną z największych gmin żydowskich na Mazowszu. Podlegały mu między innymi skupiska żydowskie w
Pułtusku i Wyszkowie. W mieście istniała znana w całym kraju
jesziwa, czyli wyższa szkoła
religijna. Działały tu też liczne bractwa, takie jak towarzystwo pogrzebowe Chewra Kalisza, Chewras Thilim "bractwo psalmów", bractwo studiów talmudycznych Misznajoth, Ain Jakow, Midrasz. Każde z nich miało własny dom modlitwy.
Szczęśliwych Świąt Wielkanocnych! |
Wpisany przez Paweł Zmorzyński |
Piątek, 29 Marzec 2013 13:07 |
W tegoroczne Święta Wielkanocne życzymy wszystkim chwili oddechu i zadumy, a także tradycyjnie: zdrowia i szczęścia! Chcielibyśmy też przybliżyć wam nieco stare, już zapomniane tradycje sprzed wieków: Skąd się wzięły Pisanki? PisankaPisanki to ogólna, zwyczajowa nazwa jaja (zwykle kurzego, ale także gęsiego czy kaczego) zdobionego różnymi technikami. Zwyczaj malowania jaj narodził się w Persji, co może potwierdzać jedną z teorii pochodzenia Słowian. Jeśli natomiast chodzi o ziemie polskie - najstarsze pisanki, pochodzące z końca X wieku, odnaleziono podczas wykopalisk archeologicznych na opolskiej wyspie Ostrówek, gdzie odkryto pozostałości grodu słowiańskiego. Wzór rysowano na nich roztopionym woskiem, a następnie wkładano je do barwnika - łupin cebuli lub ochry, które nadawały im brunatnoczerwoną barwę. W procesie chrystianizacji pisankę włączono do elementów symboliki wielkanocnej. Obecnie pisanki powszechnie wykonuje się przed Wielkanocą, a także na coraz rzadziej obchodzone Jare Święto. Nie może ich zabraknąć wśród świątecznych pokarmów. Mają symbolizować rodzącą się do życia przyrodę, a jednocześnie nadzieję, jaką czerpią chrześcijanie z wiary w zmartwychwstanie Chrystusa.
W zależności od techniki zdobienia, świąteczne jajka mają różne nazwy: - Kraszanki (zwane też malowankami lub byczkami) powstają przez gotowanie jajka w wywarze barwnym, dawniej uzyskiwanym wyłącznie ze składników naturalnych. Używano roślin, które pozwalały na uzyskanie różnych kolorów: brązowy (rudy): łupiny cebuli czarny: kora dębu, olchy lub łupiny orzecha włoskiego żółtozłocisty: kora młodej jabłoni lub kwiat nagietka fioletowy: płatki kwiatu ciemnej malwy zielony: pędy młodego żyta lub listki barwinka różowy: sok z buraka - Pisanki mają różnobarwne desenie. Powstają przez rysowanie (dawniej: pisanie) na skorupce gorącym roztopionym woskiem, a następnie zanurzenie jajka w barwniku. Jako narzędzi do pisania używano szpilek, igieł, kozików, szydeł, słomek i drewienek. - Oklejanki (naklejanki) są przyozdobione sitowiem, płatkami bzu, skrawkami kolorowego, błyszczącego papieru, tkaniny itp. - Nalepianki - popularne zwłaszcza w dawnym województwie krakowskim i w okolicach Łowicza. Powstaje przez ozdabianie skorupki jajka różnobarwnymi wycinankami z papieru - Znane są jeszcze rysowanki, skrobanki i drapanki.
Najstarsze pisanki pochodzą z terenów sumeryjskiej Mezopotamii. Zwyczaj malowania jajek znany był w czasach cesarstwa rzymskiego. Najstarsze polskie pisanki pochodzą z X wieku, ale prawdopodobnie zdobienie jaj znane było Słowianom wcześniej. Z tradycyjnych rosyjskich pisanek wywodzą się słynne jajka wielkanocne wykonywane w końcu XIX w. przez petersburskiego jubilera Petera Carla Fabergé. Jajka wykonywane z kamieni półszlachetnych, łączonymi z metalami szlachetnymi, zdobione technikami jubilerskimi były wykonywane początkowo wyłącznie dla rodziny cesarskiej. Później wykonywano je również dla innych dostojników, a także powstawały imitacje, wykonywane przez inne firmy. Innymi znanymi dziełami sztuki rosyjskiej wywodzącymi się z ludowych pisanek, są jajka, lub częściej ich drewniane imitacje, pokryte czarną laką i zdobione miniaturowym malarstwem temperowym. Tak zdobione jajka wykonywano początkowo w Paliechu, miejscowości o starych tradycjach pisania ikon, obecnie wzorują się na nich twórcy ludowi i profesjonalni artyści z różnych regionów. Obecnie uroczyste śniadanie w niedzielę wielkanocną poprzedza dzielenie się poświęconym jajkiem. Podobnie jak bożonarodzeniowy zwyczaj łamania się opłatkiem, jest wyrazem przyjaźni. Jedyne na świecie muzeum poświęcone wyłącznie pisankom istnieje w Kołomyi. W 2004 w Muzeum Rolnictwa w Ciechanowcu otwarto stałą ekspozycję ponad 1000 pisanek pochodzących z prywatnej donacji. Tekst zaczerpnięty ze strony: http://mitologie.wordpress.com/obrzedy-pogrzebowe-slowian/Zachęcamy do lektury pozostałych artykułów! |